Filed under: repercussions
λίγο αφότου τα κόκκινα πουλιά καταστρέψουν το παρίσι μέσα σε μια μόνο νύχτα, τρείς χτύποι στο παληό ξύλο της πόρτας σου θα σε ξυπνήσουν. νυσταγμένος θα σηκωθείς και θα ανοίξεις στον Άνθρωπο με το Παλτό και το Φάκελο. όσο ψήνεις καφέ αυτός θα κάτσει και θα απλώσει στο βαρύ δρύινο τραπέζι τα αρχιτεκτονικά σχέδια που βρίσκονταν στο φάκελο, ανακοινώνοντας όχι χωρίς επισημότητα “η πόλη δεν υπάρχει”. μέσα στον μαύρο καφέ και στα λόγια του θα ανακαλύψεις μια χαρά απομακρυσμένη από αυτό που συνέβη μα συγγενή της νοσταλγίας. θα μελετήσεις τα σχέδια όλο το πρωί – αν και τίποτα δεν σου υποδεικνύει την ώρα της ημέρας. θα σηκώσεις το κεφάλι, θα ακουμπήσεις τις παλάμες αποφασιστικά στο βαρύ δρύινο τραπέζι και θα κοιτάξεις τον Άντρα με το Παλτό και το Φάκελο. “ήρθε η ώρα να φτιάξουμε ένα νέο άρθρο” θα ανακοινώσεις, όχι χωρίς επισημότητα. “ένα άρθρο που δεν θα ‘χει σχέση με φύλο – έπαψε να υφίσταται, φυσικά, μαζί με την πόλη – μα με αυτό το είδος που θα βγεί απόψε απ’το σπίτι του, που βγήκε ήδη, και περιπλανιέται και θα περιπλανηθεί σ’αυτή την απουσία πόλης που θα ονομάσει χώρο του. πρέπει να περιγράψουμε αυτό το δίποδο που θα σχεδιάσει δρόμους βασισμένους όχι στη μνήμη και στην ενοχή μα στη σελήνη. αυτά τα δίποδα που χρειάστηκαν ένα σμήνος κόκκινα πουλιά για να καταλάβουν πως – πώς η πόλη δεν απαρτίζεται απ’τις κατοικίες, δεν έχει καμιά σημασία αν στέκουν ακόμα όρθιες, ή αν έστεκαν ποτέ. σαυτό το δίποδο που θα βρεί γύρω από ένα δέντρο μια πλατεία, το σχήμα και τα όρια της οποίας θα οριστούν από σώματα και όχι από πένες. σαυτό το δίποδο που θα πάψει να λαμβάνει σαν δεδομένη την ιδιότητα του ως “όν” και θα διεκδικήσει την έννοια όχι με καθρέφτες και ομοιώματα μα με κίνηση.”
θα πείς όλα αυτά χωρίς καμιά ενοχή γιατί οι λέξεις δεν θα είναι πια φορτισμένες εκ των προτέρων μα θα αποκτούν ποιότητες εξαρχής. θα παρατηρήσεις ότι τα λεπτομερή αρχιτεκτονικά σχέδια προεκτείνονται πέρα απ’το βαρύ δρύινο τραπέζι, φτάνουν τον θώρακα του Άνδρα με το Παλτό και το Φάκελο και γίνονται μέρος του. και σε λίγο θα δείς ότι δεν υπάρχει Άνδρας, ούτε άνδρας, μα ένα λεπτομερές αρχιτεκτονικό σχέδιο που τσαλακώνεται τυλιγμένο γύρω απ’την καρέκλα σου. θα βγείς απ’το σπίτι λίγο αφότου ακούσεις το τελευταίο φτερούγισμα της απομάκρυνσης και θυμηθείς το θάνατο των ονομάτων της μητέρας, του πατέρα και της πόλης καθώς και τον τρομερό θόρυβο της χθεσινής νύχτας που δεν ήταν όνειρο μα έρχεται τόσο απ’την χθεσινή νύχτα όσο και από έναν βομβαρδισμό που έλαβε χώρα στην μεσο-ονειρική παιδική ηλικία σου.
Filed under: le spectacle
Δεν ξέρω κατα πόσο έχουν νοήμα οι κραυγές ενθουσιασμού όταν απευθύνονται σε πρόσωπα. Και εμείς εδώ πέρα δεν έχουμε εξασκηθεί αρκετά στην προσωπολατρία. Ή έχει περάσει καιρός απο τότε, δεν ξέρουμε ακριβώς.
Τις τελευταίες μέρες θυμήθηκα πρακτικά τι είναι η πόλη και τι είναι η μουσική. Ξαναβρήκα το χαμένο νόημα του συνδυασμού τους.
Στην αρχή της “Μεταμόρφωσης” του Κάφκα, ο Γκρέγκορ Σάμσα παραπονιέται “για τις περαστικές γνωριμίες που είναι πάντα καινούριες και ποτέ δεν εξελίσσονται σε πιο ουσιαστικές σχέσεις”. Η οπτική μας είναι διαφορετική. Ούτως ή άλλως αυτό το είπε μια κατσαρίδα, πόσο μπορούμε να βασιστούμε στα λεγόμενά της;
Η μόνη αυθεντική δράση μέσα στην πόλη είναι η περιπλάνηση, το βιαστικό πέρασμα χώρων, ανθρώπων και σκηνών μιας αυτοχειραφετημένης ζωής. Όταν αυθαίρετα και με θράσος έχεις αποτινάξει τις κοινωνικές νόρμες τίποτα δεν είναι πιο αναμενόμενο απ’το να επενδυθούν οι στιγμές σου με αναμνήσεις έργων τέχνης. Και οι πιο συχνές αυτών των αναμνήσεων είναι μουσικές.
Υπήρχε ένα παζλ με πολλά κομμάτια και θυμάμαι κάποια: Τον Schubert μια ομιχλώδη μέρα σ’ ενα χωριό των Άλπεων. Το “Όσο Βαρούν Τα Σίδερα” πάνω απο ρακές σε καφενείο. Το “Venice” του Fennesz σε περίπατο απο το Μέγαρο Μουσικής στην Τεχνόπολη. Τα Gnossiennes του Satie σε μια συνάντηση – χαρμολύπης παλινδρόμηση στο Θησείο. Τον Amon Tobin στο Στρέφη. Και πολλά άλλα. Και αν ήταν πεπερασμένος ο αριθμός των στιγμών τώρα δεν θα μπορούσα να γράφω καθώς η νέα μου ιδιότητα δεν θα ήταν συγγραφική αλλά τροφή για τα σκουλήκια.
Σήμερα, στο 6ο χανγκόβερ της εβδομάδας, είδα την φωτογραφία του προηγούμενου ποστ και προστέθηκε ακόμα ένα κομμάτι. Δεν θέλω να πω συγχαρητήρια σε κανέναν Γιώργο ή Δημήτρη ή Μαρία. Αλλά ένα ανώνυμο ευχαριστώ στον καλλιτέχνη που οικειοποιήθηκε ποιητικά έναν πανάσχημο ναό του τίποτα και τον φωτογράφο των οποίων η άτυπη συνεργασία απέδωσε την κατά πάσα πιθανότητα πιο ωραία φωτογραφία που έχω δει ποτέ, είναι παραπάνω απο θεμιτό.
Ας κάνουμε την πόλη (με μικρό πι) δική μας. Έξω οι δρόμοι αναπνέουν διψασμένοι ανοιχτοί.
Filed under: repercussions
“all in all / all in a day / a day it changes everything”
να αγαπάτε αυτή τη μέρα της αλλαγής, της καταστροφής, του θανάτου. γιατί είναι ορισμένη σε ένα συγκεκριμένο σημείο χώρου και χρόνου. θα αποθηκευτεί πιο εύκολα στο εγκεφαλικό σας ημερολόγιο. θα είναι η πιο βολική και άνετη σας νεύρωση και εμμονή, καθώς θα επιστρέφετε σε αυτή σε κάθε φάση της μετέπειτα ζωής σας. ίσως τη γιγαντώσετε, ίσως της χτίσετε ναό. κι αν ακόμα μετατραπεί σε εχθρό, ή και σε γλυκειά μητρική ψευδαίσθηση, θα ξέρετε την ταυτότητα. θα ψηλαφίζετε την πληγή η οποία αυτομάτως θα τοποθετείται στο ορισμένο σημείο. στο τότε, που είναι διαφορετικό απ’το τώρα, και αυτό είναι η μεγαλύτερη ανακούφιση που θα μπορέσετε ποτέ να νιώσετε.
να φοβάστε τις μακροχρόνιες διαδικασίες. σαν ιοί κατατρώγουν τη δυαδικότητα και τις συν αυτή έννοιες. δεν υπάρχει τότε, δεν υπάρχει τώρα, όπως δεν υφίσταται και τότε-εγώ και τώρα-εγώ. δεν ορίζονται στο χώρο και στο χρόνο. δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με αυτό που είστε, ή με αυτό που θα γίνετε. απαθείς καταδικάζουν σε μόνιμη επανάληψη μα ποτέ σε θάνατο ή φθορά, μέχρι να γίνετε ένα καθρέφτισμα του καθρεφτίσματος σας.
αγαπήστε την ψευδαίσθηση της μιάς μοναδικής μέρας κατά την οποία όλα θ’αλλάξουν.
Filed under: repercussions
Ο δεσμός σημαίνει σύνδεση. Στον πληθυντικό αλυσίδα.
Το συναίσθημα καταρρέει κάτω απ’την πρόθεση συν-.
Ο έρωτας διατηρείται σα λέξη και μέσα απ’την επανάληψη υφίσταται υπέροχη καταστροφή σαν έννοια, όπως όλες οι έννοιες.
Η απόσταση απαιτεί σημεία αναφοράς. Η τυφλότητα την εκμηδενίζει.
Η μεταφορά και η αλληγορία νεκρώνονται.
Οι λέξεις είναι ασταθείς.
Η λέξη είναι παραδίδεται σε μια αβάσταχτη και αταίριαστη σιγουριά.
Ο μυς γλώσσα πρέπει να κοπεί για να θανατώσει τη λέξη εξτρεμισμός.
Filed under: le spectacle
Είναι μερικές φορές που έχω έντονα την αίσθηση ότι με πετάξαν σ’ αυτόν τον κόσμο με τις κλωτσιές. Και αν δεν υπήρχαν μερικά πράγματα που να διαταράσσουν αυτή την αρρωστημένη τάξη του θα ήμουν απ’ αυτούς που λένε “τι κάνω εγώ εδώ; δεν ζήτησα να είμαι εδώ” και το ρίχνουν στην γιόγκα. Δεν επιθυμώ καλές σχέσεις μ’ αυτούς και κανείς δεν θα’ πρεπε. Εγώ είμαι της άλλης φράξιας, των τύπων που ψάχνουν να τα πάνε καλά μ’ αυτούς που δεν τα πάνε καλά μ’ αυτούς που τα πάνε καλά. Κατά συνέπεια, νιώθω οικειότητα μ’ αυτούς που παίζουν μουσική με τον τρόπο που μας έμαθαν ότι δεν πρέπει να παίζεται η μουσική. Και γίνομαι κουραστικός όπως τώρα όταν μιλάω γι’ αυτούς αλλά κάποιοι – δεν τους έχω μετρήσει – μου δείχνουν αγάπη γι’ αυτό.
Μια φορά κι έναν καιρό έπαιρναν πολλά ναρκωτικά στην Γερμανία. Κάποιοι έπαιρναν ακόμα περισσότερα, όπως οι Ash Ra Tempel καλή ώρα. Και έρχεσαι τώρα αντιμέτωπος με το ερώτημα: απ’την μία τα ναρκωτικά είναι κακά και μας καταστρέφουν τον εγκέφαλο και διαφθείρουν την νεολαία μας. Οπότε δεν πρέπει να τα παίρνουμε. Απ’ την άλλη όμως, αυτοί που δεν τα παίρνουν μας έχουν γεμίσει με καθωσπρέπει βαρεμάρες που αδυνατούν να μας πάνε οπουδήποτε. Έχουμε λοιπόν τους Ash Ra Tempel που έπαιρναν ναρκωτικά και έπαιζαν ένα χάος ικανό να εκτοξεύσει τον κάθε άνθρωπο σπινιάροντας στον Άλφα Κένταυρο. Αυτοί που δεν τα παίρνουν δεν μας έφτασαν ούτε στο Φιξ.
Έχω κρίση συνείδησης και θα μεγαλώσω στραβά. Οι Ash Ra Tempel είναι μουσική απο ναρκωτικά για ναρκωτικά αλλά διαφορετικά απ’ όλες τις μεσοβέζικες λύσεις της απλής “αφαιρετικής” μουσικής. Έχουν την καταραμένη ικανότητα να σου μπαστακώνονται στη ζωή επενδύοντας ηχητικά την πολή, την κίνηση, το βίωμα. Το οργισμένο χάος του ντεμπούτου τους είναι λούμπεν μουσική. Είναι απ’ αυτές τις μουσικές που είναι μια καλή αφετηρία για τον διεφθαρμένο συλλογισμό: “Αυτό δεν είναι όπως η υπόλοιπη μουσική και η υπόλοιπη μουσική είναι όπως η υπόλοιπη τέχνη και η υπόλοιπη τέχνη είναι συνδεδεμένη μ’ αυτήν την κοινωνία και αυτή η κοινωνία είναι συνδεδεμένη μ’ αυτό που λέμε σωστή συμπεριφορά. Άρα εγώ πρέπει να κάνω το αντίθετο”. Μάλιστα κύριε! Αυτοί οι διεφθαρμένοι μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να πίνουμε και να παίρνουμε ναρκωτικά, να φτύνουμε τις εκθέσεις ζωγραφικής, να αρνούμαστε να πληρώσουμε εισιτήριο σε μεγάλες συναυλίες αξιοσέβαστων καλλιτεχνών, να μισούμε το πανεπιστήμιό και την δουλειά μας και να γίνουμε εν τέλει ένα μάτσο εγκληματίες οι οποίοι θα μοντελοποιήσουν την ζωή τους στο απόλυτο αρνητικό αυτού του κόσμου. Με λίγα λόγια, είναι ακριβώς η μουσική που θέλουμε.
Οποιαδήποτε μουσικοκριτική, αχρείαστη. Ήρθε η εποχή που πρέπει να βιώσουμε την πραγματική μουσική κι όχι να την συντηρούμε ως επιστήμη για τους λίγους.
the goldfish sing all night with guitars,
and the whores go down with the stars,
the whores go down with the stars
I’m sorry, sir, we close at 4: 30,
besides yr mother’s neck is dirty,
and the whores go down with the etc.,
the whrs. go dn. with the etc.
I’m sorry jack you can’t come back,
I’ve fallen in love with another sap,
3/4 Italian and 1/2 Jap,
and the whores go
the whores go
etc.
C.Bukowski ”Rhyming Poem”
Filed under: le spectacle, repercussions | Tags: art of noises, le spectacle, noise theory, repercussions
Η παρακάτω μετάφραση έγινε απο προϋπάρχουσα αγγλική μετάφραση του πρωτότυπου ιταλικού κειμένου. Σ’ αυτήν παρουσιάζεται η ανάγνωση του κειμένου απ’ τους μεταφραστές, αδιαφορώντας για όποια πιθανά αρχικά μηνύματα του κείμενου. Κατά συνέπεια, σε πολλά – αν όχι στα περισσότερα – σημεία η απόδοση είναι ελεύθερη για μορφικούς ή ακόμα και εννοιολογικούς λόγους.
Αγαπητέ Μπαλίλα Πρατέλα, μεγάλε Φουτουριστή συνθέτη,
Ακούγοντας την ορχηστρική εκτελεση της καταπληκτικής «Φουτουριστικής μουσικής» σας στο κατάμεστο θέατρο Κονστάνζι στη Ρώμη, μαζί με τους Φουτουριστές φίλους μου Μαρινέτι, Μποκιόνι, Καρά, Μπάλα, Σοφίκι, Παπίνι και Καβακιόλι, συλλογίστηκα μια νέα μορφή τέχνης την οποία μονο εσείς μπορείτε να δημιουργήσετε – την Τέχνη των Θορύβων, τη λογική συνέπεια των θαυμαστών σας καινοτομιών.
Η ζωή στην αρχαιότητα ηταν γεμάτη σιωπή. Η εφεύρεση της μηχανής κατά το δέκατο έννατο αιώνα γέννησε το Θόρυβο. Ο θόρυβος σήμερα θριαμβεύει και κυριαρχεί στις ευαισθησίες των ανθρώπων. Για πολλούς αιώνες η ζωή κυλούσε μέσα στη σιωπή ή, το πολύ, σε άλαλους τόνους. Οι ισχυρότεροι θόρυβοι που διέκοπταν αυτή τη σιωπή δεν ήταν έντονοι, παρατεταμένοι ή ποικίλοι. Παραβλέποντας τέτοιες εξαιρετικές διεργασίες όπως οι σεισμοί, οι τυφώνες, οι καταιγίδες, οι χιονοστιβάδες και οι καταρράκτες, η φύση ήταν σιωπηλή.
Καταμεσής αυτής της ανεπάρκειας θορύβων, οι πρώτοι ήχοι που απέσπασε ο άνθρωπος από ένα τεμαχισμένο καλάμι ή μια τεντωμένη χορδή αντιμετωπίστηκαν με δέος ως καινοτόμοι και και θαυμαστοί. Οι πρωτόγονες φυλές απέδοσαν τον ήχο στους θεούς: θεωρούνταν ιερός, και προνόμιο των ιερέων, οι οποίοι τον χρησιμοποιούσαν για να εμπλουτίσουν το μυστήριο των τελετουργιών τους.
Κατ’αυτό τον τρόπο γεννήθηκε η έννοια του ήχου ως ένα πράγμα καθεαυτό, ξεχωριστό και ανεξάρτητο απ’τη ζωή, του οποίου αποτέλεσμα ήταν η μουσική, ένας φανταστικός κόσμος, υπερτιθέμενος στον πραγματικό – ένας απαραβίαστος και ιερός κόσμος. Είναι ευνόητο το πώς μια τέτοια έννοια της μουσικής οδήγησε, αναπόφευκτα, στην δυσχέρεια της εξέλιξης της συγκριτικά με τις υπόλοιπες τέχνες. Οι ίδιοι οι Έλληνες περιόρισαν το πεδίο της μουσικής σημαντικά με τις μουσικές θεωρίες τους, τις υπολογισμένες μαθηματικά απ’τον Πυθαγόρα, σύμφωνα με τις οποίες μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μονάχα ορισμένα αρμονικά διαστήματα, καθιστώντας έτσι αδύνατη την αρμονία, την οποία αγνοούσαν.
Η ανάπτυξη και η τροποποίηση του ελληνικού τετράχορδου συστήματος κατά το Μεσαίωνα, καθώς και το Γρηγοριανό μέλος και τα δημοφιλή τραγούδια της εποχής εμπλούτισαν την μουσική τέχνη, μα συνέχισαν να συλλογίζονται τον ήχο κατά την ανάπτυξη του στο χρόνο, μια αντίληψη περιορισμένη, η οποία όμως διήρκεσε πολλούς αιώνες, και μπορεί μάλιστα να βρεθεί ακόμα στις πιο περίπλοκες πολυφωνίες των Φλαμανδών κοντραπουντιστών.
Η συγχορδία δεν υφίστατο, και η ανάπτυξη τον διάφορων μερών δεν υπόκειτο στη συγχορδία τα οποία αυτά τα μέλη, συνδυασμένα, θα μπορούσαν να παράγουν. Η σύλληψη των μερών δεν ήταν κάθετη, μα οριζόντια. Η επιθυμία, η αναζήτηση και η κλίση για μια συγχρονισμένη ένωση διαφορετικών ήχων, δηλαδή για τη συγχορδία (τον περίπλοκο ήχο) έγινε σταδιακά έκδηλη, μεταβαίνοντας απ’την αρμονικά τέλεια συγχορδία με λίγες, εφήμερες παραφωνίες, στις περίπλοκες και παρατεταμένες παραφωνίες που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη μουσική.
Αρχικά η μουσική τέχνη αναζητούσε αγνότητα, διάυγεια και γλυκύτητα στον ήχο. Ύστερα συγχωνεύτηκαν διαφορετικοί ήχοι, πάντοτε όμως με έγνοια τη θώπευση το αυτιού με ευγενικές αρμονίες. Η σημερινή μουσική, καθώς γίνεται διαρκώς περιπλοκότερη, προσπαθεί να αναμείξει τους πιο παράφωνους, περίεργους και τραχείς ήχους. Κατ’αυτό τον τρόπο πλησιαζουμε όλο και περισσότερο τον ήχο-θόρυβο.
Η εξέλιξη της μουσικής κινείται εν παραλλήλω με τον πολλαπλασιασμό των μηχανών, οι οποίες συνεργάζονται με τον άνθρωπο σε κάθε μέτωπο. Όχι μόνο στην ταραχώδη ατμόσφαιρα των μεγαλουπόλεων, μα ως και την επαρχία, την μέχρι πρότινος απολύτως σιωπηλή, η μηχανή σήμερα έχει δημιουργήσει τέτοια ποικιλία και αντιπαράθεση θορύβων ώστε ο αγνός ήχος, στην πενιχρότητα και την μονοτονία του αδυνατεί πλέον να εγείρει οποιοδήποτε συναισθήμα.
Προκειμένου να διεγείρει και να εξυψώσει της ευαισθησίες μας, η μουσική αναπτύχθηκε προς την πολύπλοκη πολυφωνία και την μέγιστη ποικιλία, αναζητώντας τις πλέον πολύπλοκες διαδοχές κακόφωνων συγχορδιών, προετοιμάζοντας σιωπηλά την δημιουργία του μουσικού θορύβου. Η εξελικτική κίνηση προς τον “ήχο-θόρυβο” δεν ήταν δυνατή μέχρι σήμερα. Το αυτί του ακροατή του 18ου αιώνα, δεν θα μπορούσε ποτέ να υποστεί την ασύμφωνη ένταση των συγχορδιών που παράγονται απ’ τις ορχήστρες μας (των οποίων τα μέλη έχουν τριπλασιαστεί έκτοτε). Στ’ αυτιά μας, απ’ την άλλη, ακούγονται ευχάριστες, καθώς η ακοή μας έχει δεχθεί την παιδεία την σύγχρονης ζωής, της βρίθουσας ποικιλόχρωμων θορύβων. Αλλά τα αυτιά μας δεν αρκούνται σ’ αυτή και απαιτούν μια αφθονία ακουστικών συναισθημάτων.
Απ’ τήν άλλη, ο μουσικός ήχος είναι εγκλωβισμένος στην ποιοτική ποικιλία τόνων του. Οι πλέον πολύπλοκες ορχήστρες συνοψίζονται σε τέσσερις ή πέντε τύπους οργάνων, διαφοροποιούμενων ως προς την κατασκευή: όργανα που παίζονται με δοξάρι ή με δάχτυλα, φυσώντας σε μέταλλο ή ξύλο και κρουστά. Κι έτσι, η σύγχρονη μουσική περιστρέφεται σ’ αυτόν τον μικρό κύκλο, πασχίζοντας μάταια να δημιουργήσει νέες ακολουθίες τόνων.
Αυτός ο περιορισμένος κύκλος των αγνών ήχων πρέπει να σπάσει και η ατελείωτη ποικιλία του “ηχο-θόρυβου” να κατακτηθεί.
Ούτως ή άλλως, ο καθένας θ’ αναγνωρίσει πως όλος ο μουσικός ήχος φέρει μαζί του ένα ανάπτυγμα αισθήσεων ήδη οικείων και εξαντλημένων, οι οποίοι προκαθορίζουν την κούραση του ακροατή παρά τις προσπάθειες όλων των πρωτοποριακών μουσικών. Εμείς οι Φουτουριστές έχουμε βαθύτατα αγαπήσει και πολλάκις απολαύσει τις αρμονίες των μεγάλων μουσουργών. Επι σειρά ετών ο Μπετόβεν και ο Βάγκνερ κλόνισαν τα νεύρα και τις καρδιές μας. Πλέον, έχουμε μπουχτίσει και λαμβάνουμε συντριπτικά μεγαλύτερη απόλαυση απ’ τον συνδυασμό των θορύβων των τραμ, των κινητήρων, των αμαξιών και των μαζών απ’ την επανάληψη της “Eroica” και του “Pastoral”.
Δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την γιγαντιαία δύναμη της σύγχρονης ορχήστρας χωρίς να νιώσουμε ολική αποστροφή για τα πενιχρά της ακουστικά αποτελέσματα. Έχετε υπ’ όψιν πολλά πιο γελοία θεάματα απο αυτό των είκοσι ατόμων μανιωδώς καθηλωμένων στον αναδιπλασιασμό του νιαουρίσματος ενός βιολιού; Ένα τέτοιο θέαμα, φυσικά, θα κάνει τους μουσικόφιλους να ζητωκραυγάσουν και ενδεχομένως να ζωντανέψουν την κοιμισμένη ατμόσφαιρα των μεγάρων. Ας εισέλθουμε εμείς όμως, ως Φουτουριστές σ’ ένα απ’ αυτά τα νοσοκομεία αναιμικών ήχων. Εκεί: το πρώτο μέτρο φέρνει την βαρεμάρα του γνώριμου στ’ αυτί σας και προαναγγέλει την βαρεμάρα του μέτρου που θα ακολουθήσει. Ας απολαύσουμε, απο μέτρο σε μέτρο, δύο ή τρεις ποικιλίες αυθεντικής βαρεμάρας καθώς περιμένουμε αδιάκοπα μια ιδιάζουσα αίσθηση η οποία ποτέ δεν θα έρθει.
Παράλληλα, βλέπουμε να σχηματίζεται ένα απεχθές μίγμα μονότονων αισθήσεων και το βλακώδες θρησκευτικό αίσθημα ακροατών βουδιστικά απορροφημένων στην ν-οστή επανάληψη της πάνω-κάτω σνομπ και πλαστής έκστασής τους.
Μακριά! Ας ξεσπάσουμε καθώς αδυνατούμε να καταπνίξουμε για πολύ ακόμα τον πόθο μας για την δημιουργία μιας νέας μουσικής πραγματικότητας με ένα γενναιώδορο μοίρασμα χαστουκιών, ξεφορτώνοντας μας απο βιολιά, πιάνα, κοντραμπάσα και απλοϊκά όργανα. Ας ξεσπάσουμε!
Δεν ωφελεί να αντιπαραθέσει κανείς πως οι θόρυβοι είναι κατ’ αποκλειστικότητα δυνατοί και δυσάρεστοι στο άκουσμα.
Μοιάζει μάταιο ν’ απαριθμήσουμε όλους τους χαριτόβρυτους και λεπτούς θορύβους που μπορούν να μας προσφέρουν ευχάριστα αισθήματα.
Για να πείσουμε τους εαυτούς μας για την εκπληκτική ποικιλία των θορύβων αρκεί να αναλογιστούμε τον βρηχυθμό του κεραυνού, το φύσημα του ανέμου, τον σαρωτικό ήχο του καταρράκτη, το κελάρυσμα του ρυακιού, το θρόισμα των φύλλων, τον καλπασμό του αλόγου καθώς πλησιάζει, το τράνταγμα της άμαξας και της γενναιόδωρης, ευλαβικής, λευκής αναπνοής της νυχτερινής πόλης. Όλους τους θορύβους που παράγουν άγρια και κατοικίδια ζώα και όλους όσους μπορούν να γίνουν απ’ το στόμα του ανθρώπου χωρίς την προσφυγή σε ομιλία ή τραγούδι.
Ας διασχίσουμε μια μοντέρνα μεγαλούπολη με τ’ αυτιά μας σε μεγαλύτερη εγρήγορση απ’ τα μάτια μας και θα απολαύσουμε την ροή του νερού, του αέρα και των αερίων σε μεταλλικούς σωλήνες, την ομοβροντή των θορύβων που πάλλονται και αναπνέουν με πρωτοφανή κτηνωδία, τον παλμό των βαλβίδων, την παλινδρόμηση των πιστονιών, το ουρλιαχτό των μηχανικών πριονιών, το σκόρτσο του τραμ στις ράγες του, τις οδικές προειδοποιήσεις, τον κυματισμό κουρτινών και σημαιών. Απολαμβάνουμε την δημιουργία εγκεφαλικών ενορχηστρήσεων με τον ήχο της πτώσης των κιγκλιδωμάτων, το χτύπημα της πόρτας, το βουητό των μαζών, την ποικιλία του ορυμαγδού των σταθμών, των ραγών, των χυτηρίων σιδήρου, των τροχών, των εκτυπωτικών, των εγκαταστάσεων ηλεκτρικού και του υπόγειου σιδηρόδρομου.
Κι ούτε θα έπρεπε να ξεχαστούν οι νέοι θόρυβοι του μοντέρνου πολέμου. Πρόσφατα, ο ποιητής Μαρινέττι, σε ένα γράμμα του απ’τα χαρακώματα της Αδριανούπολης, μου περιέγραψε με θαυμάσιες, ελεύθερες λέξεις, την ορχήστρα μιας σπουδαίας μάχης:
«κάθε 5 δεύτερα πολιορκητικά κανόνια ξεκοιλιάζουν τα χώρο με μια συγχορδία ΖΑΝΓΚ-ΜΠΑΜ-ΜΠΑΜ ανταρσία 500 ηχών διαλύοντας σκορπίζοντας στο άπειρο. Στο κέντρο αυτού του μισητού ΖΑΝΓΚ-ΜΠΑΜ-ΜΠΑΜ περιοχή 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων αλματώδεις εκρήξεις κομματιάσματα γροθιές πολυβολικές πυροβολαρχίες. Βία αγριάδα κανονικότητα αυτό το βαθύ μπασο ανιχνεύει τα παράξενα οξεία τρελαμένα πλήθη της μάχης Οργή λαχανιασμένα αυτιά μάτια ρουθουνια ανοιχτά! οπλίστε! ρίξτε! τι χαρα να ακούς μια μυρουδια τελείως ταρατατατά των πολυβόλων να ουρλιάζουν μια λαχανισμένη κάτω απ’τα τσιμπήματα σφαλιάρες τράακ-τράακ μαστιγώματα πικ-πακ-πομ-μπαμ αλλόκοτα άλματα 200 μέτρα απόσταση Μακρυά μακρυά στο τέλος της ορχήστρας λιμνάζουν λασπωμένες ερεθισμένες βοϊδαμαξες πλάφ-πλούφ χαμός από άλογα φλίκ φλάκ ζίνγκ ζίνγκ τσαααακ γέλια χλιμιντρίσματα το κκκκουδούνισμα ποδοπάτημα 3 βουλγαρικα τάγματα παρελαύνουν κραααακ-κρουυυυκ [αργά] Σούμι Μαρίτσα ή Καρβάβενα ΖΑΝΓΚ-ΜΠΑΜ-ΜΠΑΑΑΑΜ τοκ-τοκ-τοκ-τοκ [γρήγορα] κράαακ-κρούυυκ [αργά] κραυγές αξιωματικών που κοπανιούνται μεταξύ τους σα κύμβαλα κλάνγκ εδώ κλίνγκ εκεί ΜΠΑΑΑΜΙ τσάκ-τσούκ [πολύγρήγορα] τσα-τσα-τσα-τσα-τσάαακ δω κάτω κει πάνω ψηλά πρόσεχε το κεφάλι σου γλύκα! Λάμψεις λάμψεις λάμεις λάμψεις λάμψεις λάμψεις φώτα των φρουρείων κει πέρα πίσω απ’την κάπνα ο Σούκρι Πασάς επικοινωνεί τηλεφωνικώς με τα 27 φρούρεια κεί κάτω στα Τούρκικα στα Γερμανικά Αλό! Ιμπραήμ! Ρούντολφ! αλό! αλό! ηθοποιοί ρόλοι ηχοί από υποβολείς σκηνικό από καπνό τα δάση χειροκροτούν μυρωδιά από σανό λάσπη κοπριά δεν νιώθω πια τα παγωμένα μου πόδια άρωμα μπαρουτιού άρωμα σαπίλα Τύμπανα φλάουτα κλαρινέτα παντού πουλιά πάνω πουλιά κάτω τιτιβίζουν βλογημένες σκιές τσιρ-τσιρ-τσιρ πράσινα σμήνη ντιν-νταν-ντον Ορχήστρα από τρελούς ορμάει στους εκτελεστές παίζουν ακόμα άσκημα χτυπημενοι Η βοή δεν σβήνεται δεν καθαρίζει δεν απομονώνεται μικρότεροι θόρυβοι πολύ μικροί πολύ μικρά ψήγματα ηχών στην περιοχη του θεάτρου 300 τετραγωνικά χιλιόμετρα οι Ποταμοί Μαρίτζα Τουνγκία απλωμένοι στα βουνά Ροντόλπι υψώνονται σε ύψη κούτσουρα κουτιά 2000 θραύσματα ανεμίζουν τα χέρια τους σκάνε ολόλευκα μαντίλια γεμάτα χρυσάφι χρρρ-ΜΠΑΜ-ΜΠΑΜ 2000 υψωμένες χειροβομβίδες ξεσκίζουν τούφες ολόμαυρων μαλλιών ΖΑΝΓΚ-χρρρ-ΜΠΑΜ-ΖΑΝΓΚ-ΜΠΑΜ η ορχήστρα των θορύβων του πολέμου φουσκώνει κάτω από μια άφωνη νότα ησυχίας στον ψηλό αέρα στρογγυλό χρυσό μπαλόνι που παρακολουθεί τις εκρήξεις..»
Θέλουμε να κανονικοποιήσουμε και να εναρμονιστούμε με την φοβερή ποικιλία θορύβων αρμονικά και ρυθμικά.
Ο εναρμονισμός με τον θόρυβο δεν σημαίνει το ν’ αφαιρέσουμε διάρκεια και ένταση απ’ αυτές τις ακανόνιστες κινήσεις και παλμούς, παρά το να προσδώσουμε κλιμάκωση και τονισμό στις κυρίαρχες αυτών.
Ο θόρυβος, για την ακρίβεια, διαφοροποιείται απ’ τον ήχο στο σημείο οπού οι παλμοί που τον προκαλούν είναι μπερδεμένοι και ακανόνιστοι, τόσο σε χρόνο, όσο και σε ένταση.
Κάθε θόρυβος έχει ένα τόνο και πολλές φορές μια αρμονία που κυριαρχεί στο σώμα των ακανόνιστων παλμών του.
Απ’ αυτόν τον κυρίαρχο χαρακτηριστικό τόνο είναι που μπορεί να εξαχθεί μια πρακτική πιθανότητα εναρμόνισμού του, δηλαδή να δωθεί σ’ έναν συγκεκριμένο θόρυβο όχι μόνο ένας τόνος, αλλά μια ποικιλία αυτών χωρίς να χαθεί ο κεντρικός χαρακτηριστικός, εννοώντας αυτόν που κάνει τον θόρυβο ξεχωριστό. Μ’ αυτόν τον τρόπο, κάθε θόρυβος που πηγάζει απο μια κυκλική κίνηση δύναται να προσφέρει μια ολόκληρη ανοδική ή καθοδική χρωματική σκάλα, ανάλογα με την αυξομείωση της ταχύτητας της κίνησης.
Όλες οι εκφάνσεις της ζωής μας συνοδεύονται απο θόρυβο. Κατά συνέπεια, ο θόρυβος μας είναι οικείος και έχει την δύναμη να υποκαταστήσει την ίδια την ζωή. Ο ήχος, ξένος ως προς την ζωή μας, πάντα μουσικός και αυτούσιος, ένα περιστασιακό αλλά αχρείαστο στοιχείο, έχει γίνει για τ’ αυτιά μας ότι ένα υπεργνώριμο πρόσωπο για τα μάτια μας. Ο θόρυβος, ωστόσο, που φτάνει σ’ εμάς μπερδεμένος και ακανόνιστος απ’ την σύγχυση της ζωής μας ποτέ δεν μας αποκαλύπτεται εξ ολοκλήρου, κρατώντας αντίθετα μια πληθώρα εκπλήξεων. Είμαστε κατά συνέπεια σίγουροι ότι επιλέγοντας, συντονίζοντας και κατακτώντας όλους τους θορύβους θα χαρίσουμε σ’όλους τους ανθρώπους μια νέα και απρόσμενη αισθησιακή απόλαυση.
Παρ’ ότι είναι χαρακτηριστική του θορύβου η ιδιότητα να μας επαναφέρει βίαια στην πραγματική ζωή, η τέχνη του θορύβου οφείλει να μην περιορίζεται στην μιμητική αναπαραγωγή. Θα αγγίξει την πλέον συναισθηματική της δύναμη στην ακουστική απόλαυση καθ΄αυτή, την οποία η έμπνευση του καλλιτέχνη θ’ αντλήσει απο τον συνδυασμό των θορύβων.
Αυτές είναι οι 6 οικογένειες των θορύβων που η Φουτουριστική ορχήστρα σύντομα θα θέσει μηχανικά εν κινήσει:
Σ’ αυτόν τον κατάλογο έχουμε συμπεριλάβει τους πιο χαρακτηριστικούς των θεμελιωδών θορύβων: οι υπόλοιποι είναι συγγενικοί ή συνδυασμοί αυτών. Οι ρυθμικές κινήσεις ενος θορύβου είναι ατελείωτες: όπως ακριβώς μ’ έναν τόνο υπάρχει πάντα ένας κυρίαρχος ρυθμός, αλλά γύρω του μπορεί να αντιληφθεί κανείς αρκετούς δευτερεύοντες.
Συμπεράσματα:
- Οι Φουτουριστές μουσικοί πρέπει συνεχώς να διευρύνουν και να εμπλουτίζουν το πεδίο των ήχων. Αυτό ανταποκρίνεται σε μια αισθητηριακή μας ανάγκη. Σημειώνουμε στους ιδιοφυείς συνθέτες μια τάση προς πιο πολύπλοκες δυσαρμονίες. Καθώς αυτές απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο απ’ τον αγνό ήχο, σχεδόν επιτυγχάνουν τον ήχο-θόρυβο. Αυτή η ανάγκη και τάση δεν μπορεί να ικανοποιηθεί παρά με την προσθήκη και αντικατάσταση των ήχων απο θορύβους.
- Οι Φουτουριστές μουσικοί πρέπει να αντικαταστήσουν την περιορισμένη ποικιλία τόνων που κατέχουν τα ορχηστρικά όργανα με την άπειρη ποικιλία των τόνων του θορύβου, αναπαράγοντάς τους με κατάλληλους μηχανισμούς.
- Η αισθαντικότητα του μουσικού, απελευθερωμένη απ’ τον επιπόλαιο παραδοσιακό ρύθμο, οφείλει να αναζητήσει στους θορύβους τα μέσα επέκτασης και ανανέωσής της, παίρνοντας ως δεδομένο ότι κάθε θόρυβος προσφέρει την ένωση των πιο αντιφατικών ρυθμών εκτός του κυρίαρχου.
- Καθώς κάθε θόρυβος εμπεριέχει έναν κυρίαρχο γενικό τόνο στους ακανόνιστους παλμούς του, γίνεται εύκολη η κατασκευή οργάνων που μιμούνται μια επαρκώς διευρυμένη ποικιλία τόνων, ημιτόνιων και τεταρτοτόνιων. Αυτή η ποικιλία τόνων δεν θα αφαιρεί τον χαρακτηριστικό τόνο απο κάθε θόρυβο, αλλά θα ενισχύει μόνο την υφή ή την εκτασή του.
- Οι πρακτικές δυσκολίες στην κατασκευή τέτοιων οργάνων δεν είναι σοβαρές. Μετά την ανακάλυψη της μηχανικής αρχής που παράγει τον θόρυβο, ο τόνος του μπορεί να αλλοιωθεί ακολουθώντας τους ίδιους γενικούς νόμους της ακουστικής. Αν το όργανο έχει μια κυκλική κίνηση, για παράδειγμα, θα αυξάνουμε ή θα μειώνουμε την ταχύτητα, ενώ αν η κίνησή του είναι μη κυκλική, τα εξαρτήματα που παράγουν θόρυβο θα ποικίλουν σε μέγεθος και σχήμα.
- Η νέα ορχήστρα θα επιφέρει τα πλέον πολύπλοκα και καινοτόμα αισθήματα όχι με την ενσωμάτωση μια διαδοχής θορύβων που μιμούνται την ζωή αλλά με τον χειρισμό των διαφόρων φανταστικών παραθέσεων αυτών των τόνων και ρυθμών. Κατά συνέπεια ένα όργανο οφείλει να προσφέρει την δυνατότητα τονικών αλλαγών και διαφόρων βαθμών ενίσχυσης.
- Η ποικιλία των θορύβων είναι ατέλειωτη. Αν σήμερα, καθώς έχουμε ίσως χίλιες διαφορετικές μηχανές, μπορούμε να διακρίνουμε χίλιους διαφορετικούς θορύβους, αύριο, καθώς νέες μηχανές θα πολλαπλασιάζονται, θα μπορούμε να διακρίνουμε δέκα, είκοσι ή τριάντα χιλιάδες διαφορετικούς θορύβους, όχι απλά μόνο μ’ έναν απλοϊκό μιμητικό τρόπο, αλλά με τον συνδυασμό τους σύμφωνα με την φαντασία μας.
- Προσκαλούμε λοιπόν τους νέους ταλαντούχους μουσικούς μας να πραγματοποιήσουν μια εκτενή έρευνα όλων των θορύβων προκειμένου να κατανοήσουν τους διάφορους ρυθμούς με τους οποίους συντίθενται, τους πρώτους και δευτερεύοντες τόνους τους. Συγκρίνοντας τους διάφορους τόνους των θορύβων με αυτούς των ήχων, θα πειστούν για την καταφανή υπεροχή των πρώτων. Αυτό προϋποθέτει, ωστόσο, όχι μόνο κατανόηση, αλλά και γούστο και πάθος για τους θορύβους. Αφότου έχουν κατακτηθεί απο Φουτουριστικά μάτια, οι πολλαπλασιασμένες μας αισθήσεις θα ακούσουν επιτέλους με Φουτουριστικά αυτιά. Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι μηχανές και οι κινητήρες των βιομηχανικών μας πόλεων θα εναρμονιστούν συνειδητά μια μέρα, έτσι ώστε κάθε εργοστάσιο θα μεταμορφωθεί σε μια μεθυστική ορχήστρα θορύβων.
Αγαπητέ Pratella, καταθέτω αυτές τις ιδέες στην φουτουριστική σου ιδιοφυία, προσδοκώντας σε διάλογο. Δεν είμαι μουσικός κι έτσι δεν έχω ακουστικές προκαταλήψεις ή έργα να υπερασπιστώ. Είμαι ένας φουτουριστής ζωγράφος που χρησιμοποιεί μια πολυαγαπημένη τέχνη για να προβάλλει το πείσμα του για καθολική ανανέωση. Κι έτσι, πιο τολμηρός απ’όσο ένας επαγγελματίας μουσικός θα μπορούσε να είναι, αδιαφορώντας για την προφανή μου ανικανότητα και πεπεισμένος ότι όλες οι ιδέες και προοπτικές είναι ανοιχτές σε προκλήσεις, μπόρεσα να πυροδοτήσω την μεγαλύτερη ανανέωση της μουσικής μέσω της Τέχνης των Θορύβων.
Luigi Russolo, 1913
μετάφραση: repercussions, le spectacle
Αγγλική μετάφραση στο http://www.unknown.nu/futurism/noises.html
Η καλή μέρα:
Ο ΓΧΒ φροντίζει τα παλτά, τα καθιστά αναίσθητα στο κρύο, στη βροχή, στον πόνο, στη θλίψη, στο γέλιο, σε σένα.
Πλάι στο πάρκο, σε ένα στενό ξεχασμένο τόσο από σκίουρο όσο και άνθρωπο, τα παλτά συναθροίζονται σε συγκεκριμένο καταγώγι, φύσεως σκοτεινής και καθόλα ύποπτης, όπου καταναλώνουν σεβαστές ποσότητες ναφθαλίνης ανακατεμένης σε αψέντι, και ακούν σε λαθραία γραμμόφωνα τη χυδαία, πρωτοφανή κακοφωνία που αποκαλούν “μπλουζ”.
Την καλή μέρα ο ΓΧΒ φροντίζει οι πόρτες του καταγωγιού να ανοίγουν μόνο για τους ευπρόσδεκτους, η ναφθαλίνη να μην τελειώνει, η μόνωση στους τοίχους να είναι ημιτελής, και η βελόνα να ακολουθεί πάντα την προκαθορισμένη πορεία της.
U N E T H I C S 